Kao po dogovoru i gotovo u isto vrijeme počeli su da koriste izraz “hibridni rat”…

BEOGRAD / BANJALUKA – Kao po dogovoru i gotovo u isto vrijeme, ambasador BiH u Srbiji Aleksandar Vranješ, ministar unutrašnjih poslova RS Siniša Karan i predsjednik Narodne skupštine RS Nenad Stevandić na isti način i gotovo istim vokabularom počeli su da koriste izraz “hibridni rat” i ponovo u javnost gurnuli priču o stranim plaćenicima i domaćim izdajnicima.
Prvo je Vranješ zavrtio “da je potpuno jasno da Ambasada SAD-a u Sarajevu, zajedno sa britanskom i njemačkom ambasadom, vode u ime svojih država hibridni rat protiv Srpske, što se ogleda kroz njihovo nediplomatsko ponašanje, sankcije i politički pritisak”.
Potom je predložio mijenjanje Krivičnog zakonika RS i to novim drastičnim i neustavnim izmjenama – krivičnim gonjenjem onih koji komuniciraju sa ovim ambasadama.

Subverzivno djelovanje

“Jedna od mogućnosti je uvođenje novog krivičnog djela kojim bi se sankcionisala svaka komunikacija sa predstavnicima ambasada, međunarodnih organizacija i stranih država, koje bi NSRS definisala kao strane organizacije i lica koja učestvuju u aktivnostima protiv ustavnog, pravnog i ekonomskog poretka RS”, rekao je Vranješ objašnjavajući da bi “krivično djelo predstavljala svaka komunikacija sa organizacijama i licima sa definisane “crne liste” NSRS”. Svi oni bili bi gonjeni za subverzivno djelovanje.
Ubrzo nakon njega o hibridnom ratu progovorio je i ministar unutrašnjih RS poslova osvrćući se na nevladine organizacije i povučeni zakon o registru neprofitnih organizacija.
“Vidjeli ste kada smo pokušali donijeti zakon o nevladinom sektoru i to samo sa aspekta ko ih finansira iz inostranstva, da pokažu odakle im novac, digli su se upravo oni koji finansiraju nevladine organizacije posredstvom kojih plasiraju dezinformacije“, rekao je Karan i poručio da je najbolja odbrana protiv “hibridnog rata” da budu razotkriveni oni koji ga sprovode i da se ukaže na pozadinu koja je isključivo rješenje ustavnog sistema i poretka RS.

Sezona lova je otvorena

Trk za njim, hibridni rat je spomenuo i Stevandić ali u kontekstu odluke krnjeg Ustavnog suda BiH o privremenom stavljanju van pravne snage Izbornog zakona Republike Srpske. On je rekao da ovo predstavlja hibridni rat i pokušaj izazivanja krize i sukoba.
Politička analitičarka Tanja Topić, komentarišući ove izjave kaže da je ovo otvaranje sezone lova.
“Fascinantni su dometi ljudske gluposti kad se pretoče u institucionalne. Valjda su to očekivani pomaci na putu ka Evropskoj uniji. Vrednosni sistem nam je sve koherentniji.
Meta novog sistemskog napada su domaći kolaboracionisti koje čeka zatvor ukoliko popiju kafu sa nekim iz stranih organizacija. Jedna od novina je i ta da će certifikate za krivično djelo sa fotografijama izdavati NSRS, što nije ništa drugo nego ozvaničenje sezone lova.
Ko je radio protiv ustavnog poretka počinio je krivično djelo i o tome trebaju voditi računa nadležne institucije koje i izdaju potvrdu o krivičnom gonjenju od NSRS. Šlag na torti ili vrhunac profesionalnog i političkog beščašća je da na ovom “kreativnom” prijedlogu rade diplomate“, kaže Topić.

Reulisanje već regulisanog

Direktor Centra za ljudska prava Dejan Lučka kaže da je povučeni Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija bio napisan tako da je diskriminisao i stigmatizovano određena udruženja, dodatno otežavao i birokratizovao njihov rad, i propisivao je već propisane stvari.
“U javnosti se pokušavalo i pokušava predstaviti da ne postoji regulativa u oblasti rada udruženja, kako udruženja ne rade transparentno i da nikome ne polažu račune. Međutim, aktivnosti udruženja i fondacija u Republici Srpskoj su već regulisane. Apsolutno je nepotrebno propisivanje novog krivičnog djela kada ona već postoje, kao što su npr. špijunaža ili odavanje tajne“, kaže Lučka.
Osim toga, kaže Lučka, već je regulisano da ako neko saopšti, preda ili učini dostupnim stranoj državi, stranoj organizaciji ili licu koje im služi, tajne ekonomske ili službene podatke ili dokumente može dobiti kaznu zatvora od dvije do dvanaest godina.
“Međutim, propisivanje sankcija za svaku komunikaciju sa predstavnicima ambasada, međunarodnih organizacija i stranih država, bez sprovođenja adekvatnog sudskog postupka, samo na osnovu nekog političkog zaključka ili odluke je neproporcionalno i zadire u prava pojedinaca“, kaže Lučka.

Spremaju krivični progon neistomišljenika

Zabrana po zabrana, zakon po zakon, ućutkivanje medija a zatim i građana, targetiranje nevladinih organizacija nazivima strani plaćenici, gotovo neograničena ovlaštenja vlasti, dovode do toga da Republika Srpska sve više podsjeća na Sjevernu Koreju.
Ambasador BiH u Srbiji Aleksandar Vranješ tvrdi da Ambasada SAD-a u Sarajevu, zajedno sa britanskom i njemačkom ambasadom, vode u ime svojih država hibridni rat protiv Republike Srpske, kako je kazao u intervjuu za Srnu, preko prikrivenih operativaca, sajber operacija, prisluškivanja i sankcija.
Vranješ isiče da se Srpska mora oduprijeti ovim, kako je rekao, hibridnim operacijama kroz izmjenu Krivičnog zakonika Republike Srpske.
Strane ambasade kroz javno i tajno djelovanje na prostoru BiH, rade protiv interesa Republike Srpske, tvrdi Vranješ. Da bi se to spriječilo kako kaže, on predlaže izmjenu Krivičnog zakonika, po kojem bi se formirala crna lista Narodne skupštine, sa licima i fotografijama onih s kojima bi svaka komunikacija domaćih funkcionera bila sankcionisana.
„Jedna od mogućnosti jeste uvođenje novog krivičnog djela u Krivični zakonik Republike Srpske, čime bi se sankcionisala svaka komunikacija sa predstavnicima ambasada, međunarodnih organizacija i stranih država, koje bi Narodna skupština Republike Srpske definisala kao strane organizacije i lica koja učestvuju u aktivnostima protiv ustavnog, pravnog i ekonomskog poretka Republike Srpske“, kazao je Vranješ za Srnu.

Ako NSRS prihvati ovu ideju, pridružiće se još jednom lovu na vještice, poput onog iz 2014. godine, kada je Savjet za zaštitu ustavnog poretka Repulike Srpske formirao „crnu listu“ neprijatelja na kojoj su se našli brojni opozicioni političari, predstavnici NVO, medija i građani koji nisu bili po mjeri aktuelne vlasti.
Demokratsko društvo na naslovnoj strani a diktatorsko upravljanje sa progonom neistomišljenika, kao jedini sadržaj knjige, tako bi se mogla nazvati vladavina koja izrodi ovakve ideje, kažu u opoziciji. Dodaju da bi Vranješ trebalo da se raspita ko to najviše pregovara sa ambasadama.
„Činjenica jeste da mi vise ne uvodimo diktaturu na mala vrata, nego na velika vrata pokušavamo da uvedemo diktaturu ovdje u Republici Srpskoj. A ima i ona narodna – što je bliži kraj jedne vlasti, sve su zakoni rigorozniji. Ja pozivam gospodina ambasadora da napravi jednu statistiku ko je od članova SNSD-a se u proteklom periodu se sastao sa ambasadorima i stranim protivnicima Republike Srpske i siguran sam da najveći broj ljudi iz SNSD-a sjeda i dogovara određene stvari sa njima“, kaže narodni poslanik Kluba SDS-a Milan Petrović.
Ambasador, kojem funkcija zahtjeva komunikaciju i saradnju sa ostalim ambasadama, sam je sebi kontradiktoran. Vranješ, kojem je posao da nas predstavlja u svijetu i da pregovara u korist Srpske, predlaže zatvaranje svih vrata sa svijetom, a uz to, ideja uključuje i kažnjavanje i onih koji pokušaju da ostvare komunikaciju.
„Veliki je problem kada takve sulude ideje dobiju institucionalnu podršku i zakonske okvire. Ja pretpostavljam da će u tom pravcu ići i politički vrh Republike Srpske, iz prostog razloga što je njima stalo do toga da se pod kontrolu stave svi oni koji drugačije razmišljaju, promišljaju i slično. Mi u Krivičnom zakoniku imamo vrlo jasno definisane kaznene odredbe za onaj dio koji se tiče napada na ustavni poredak.

Ovo samo kreiranje novih crnih lista, koje bi trebalo da nositelj toga bude Narodna skupština, predstavlja zapravo i oduzimanje nadležnosti onim institucijama, koje bi trebalo da se bave time a sa druge strane pravi otvorenu metu i targetira određene ljude, koji se mogu naći u vrlo opasnim i delikatnim situacijama“, ističe politički analitičar Tanja Topić.
Ovo je još jedna ideja nove represije za suzbijanja slobode i pored svih onih zakona o kleveti i nevladinim organizacijama, nikako ne bi bilo dobro da se ova ideja ozakoni, smatraju analitičari. Podsjećaju i kako je ova vlast došla na trenutne pozicije.
„Upravo ova vlast, predvođena Dodikom i SNSD-o, došla je na ove pozicije, došla na vlast, zahvaljujući američkoj ambasadi, pre svega, i svim drugim ambasadama, koje su u tom trenutku, pre dvadesetak godina imali mnogo veću moć i mnogo veći uticaj, nego što to imaju danas. A vidimo da danas, upravo oni koji su zahvaljujući njima došli na vlast, se zalažu za jedne ovakve mere, ovakve metode da u suštini niko nema pravo da komunicira sa tim ambasadama, osim njih, i da se sve drži pod njihovom apsolutnom kontrolom“, kaže politički analitičar Velizar Antić.
Zabrana po zabrana, zakon po zakon, ućutkivanje medija, a zatim i građana, targetiranje nevladinih organizacija nazivima strani plaćenici, gotovo neograničena ovlaštenja vlasti, dovode do toga da Republika Srpska sve više podsjeća na Sjevernu Koreju.

Slobodno / BN